تحول نقش نفت در تقابل سیاسی خاورمیانهِ اسلامی و غرب

author

حسین رفیع استادیار گروه علوم سیاسی دانشگاه مازندران

Abstract:

حمایت غرب از ایجاد اسرائیل و اشغال سرزمین‌های عربی توسط این رژیم، یکی از اساسی‌ترین عواملی بوده که به تقابل سیاسی بین خاورمیانه اسلامی و غرب دامن زده است. در این تقابل با غرب صنعتی و قدرتمند، خاورمیانه همه ابزارهای قدرت خود را وارد عرصه نموده است. با توجه به وابستگی اقتصاد غرب به نفت، کشورهای عربی خاورمیانه تحریم نفتی را در گذشته تاریخی علیه غرب حامی اسرائیل به‌کار گرفتند که به‌ویژه در سال 1973، به افزایش قیمت‌های نفت و بحران انرژی دامن زد، بحرانی که غرب را به‌ شدت نگران کرد و حتی در تقابل با کشورهای نفتی خاورمیانه، غرب صنعتی آژانس بین‌المللی انرژی را شکل داد، اما تحول روابط قدرت فضایی را آفریده است که غرب که در گذشته نگران تحریم نفتی از سوی کشورهای خاورمیانه بود، در فضای جدید، با سلاح بایکوت خرید نفت به مقابله با کشورهای نفتی خاورمیانه می‌پردازد، مقابله‌ای که در بایکوت نفتی عراق پس از جنگ کویت، و بایکوت خرید نفت جمهوری اسلامی ایران در رابطه با پرونده هسته‌ای این کشور، به تصویر کشیده شده است. این مقاله به‌ عنوان پژوهشی توصیفی-تحلیلی، با بهره‌گیری از روش کتابخانه‌ای- اسنادی، کوشیده است ضمن استفاده از منابع مختلف، پس از تبیین داده‌های نظری به چرایی تحول نقش سیاسی نفت منطقه خاورمیانه اسلامی در رابطه با غرب پاسخ گوید. حاصل تحقیق گویای آن است که: 1. پیشی گرفتن وابستگی کشورهای خاورمیانه به درآمدهای نفتی، بر وابستگی غرب به نفت خاورمیانه 2. تقویت هژمونی غرب در خاورمیانه در عصر پس از جنگ سرد و نظام دوقطبی و 3. واگرایی‌های موجود بین کشورهای نفتی این منطقه، عوامل عمده این تحول روابط قدرت بوده‌اند.

Upgrade to premium to download articles

Already have an account?login

similar resources

نقش انقلاب اسلامی در تحول اندیشه سیاسی و ژئوپلیتیکی شیعه

full text

تحلیل قیام‌های مردمی در خاورمیانه از منظر اقتصاد سیاسی نفت

چکیده این مقاله می‌کوشد قیام‌های مردمی در کشورهای عرب خاورمیانه و شمال‌ آفریقا را از منظر اقتصاد سیاسی نفت بررسی کند. دراین راستا، مقاله برپایه یک الگوی تحلیلی چندمتغیره، هم علل بروز قیام‌ها و هم علل سمت و سوی متفاوت تحولات در جریان قیام‌های مردمی درکشورهای عرب منطقه را که از اواخر سال 2010 آغازشد، تجزیه وتحلیل می‌کند. مقاله نشان می‌دهد که همه کشورهای منطقه خاورمیانه و شمال آ...

full text

تحلیل قیام‌های مردمی در خاورمیانه از منظر اقتصاد سیاسی نفت

full text

رسانه ‏ها و تحول فرهنگ سیاسی در خاورمیانه

نوشته حاضر به ارزیابی نقش جهانی‏تر شدن ارتباطات جمعی بر تحوّل فرهنگ سیاسی در خاورمیانه جدید می‏پردازد. کوشش شده است نقش دوگانه رسانه ‏های غربی و به تبع آنها، رسانه ‏های منطقه را در توانمندی یا تضعیف اقتدار دولت‏های خاورمیانه بررسی نماید. در این پژوهش، تاثیر رسانه ‏های غربی و ملّی در سه مقوله اساسی؛ 1 ـ معمّای اقتدار؛ 2 ـ وضعیت جامعه مدنی و 3 ـ گرایشات اساسی در اصلاحات سیاسی منطقه، مورد توجه قرار گ...

full text

انقلاب اسلامی و تحول در فقه سیاسی شیعه

فقهسیاسیشیعهازبنیانهاواصولثابتیتکوینیافتهامااززمانظهورتابهامروزوبه خصوصپسازپیروزیانقلاباسلامی،تحولاتوتطوراتقابلملاحظهایراازسرگذرانده است. مقصودپژوهشحاضرتبیینتحولدرفقهسیاسیشیعهباعنایتبهبسترو زمینههایاجتماعیوتاریخیقواموتحولآندرجمهوریاسلامیمیباشد. بدینمنظوربا استفادهازابزارتحلیلیجامعهشناسیشناختکوشششدهاستتارابطهمیانواقعیت اجتماعیایبنامانقلاباسلامیوفقهسیاسیشیعهدرحدبضاعتموردکنکاشوبررسی قرارگیرد...

full text

تحولات ژئوپلتیک خاورمیانه و تقابل استراتژی ها

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}

Journal title

مطالعات سیاسی جهان اسلام

volume 3 issue 9

pages 35- 60

publication date 2014-04-21

unfollow

{@ msg @}

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Keywords

بایکوت نفتی عراق تحریم اقتصادی ایران تحریم نفتی خاورمیانه اسلامی

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com